Dolandırıcıların Başvurduğu Psikolojik Hilelerden Kendinizi Nasıl Koruyabilirsiniz?

Amerikalıların her yıl dolandırıcılık nedeniyle milyarlarca dolar kaybettiğini gösteren verilere rağmen, pek çok tüketici hala asla dolandırılmayacağını düşünüyor. Ancak uzmanlar, dolandırıcıların bazı psikolojik taktiklere başvurduğunu ve bu nedenle herkesin mağdur olabileceğini söylüyor.

"Kansas Eyalet Üniversitesi'nde kişisel finansal planlama profesörü olan Megan McCoy, "Herkes 'Bu asla benim başıma gelmez' der," şeklinde ifade ediyor. "Ancak bu aslında bizi daha savunmasız hale getiren bilişsel bir önyargıdır."

Birçok dolandırıcının kullandığı basit ve etkili bir numara var: duygusal manipülasyon. Finansal Psikoloji Merkezi'nin kurucusu Alex Melkumian, " Korku temelli taktikler kullanarak bizi her zaman tetikte olan ilkel beynimize yönlendiriyorlar" diyor. Dolandırıcılık, resmi dairelerin ya da bankaların taklit edilmesinden, bir aile üyesini ya da arkadaşı taklit eden yapay zeka ses klonlamasına ve sözde aşklara kadar uzanıyor. Dolandırıcılar genellikle, bir aile üyesinin kaçırıldığını iddia etmek ve fidye istemek gibi, bireyi harekete geçmeye ve normalde yapmayacağı seçimleri yapmaya teşvik etmek için yüksek baskılı duygusal riskler ve sıkı son tarihler içeren durumlar yaratıyor. "Beynin duygusal kısmı durumu rasyonel bir şekilde düşünme yeteneğimizi gerçekten ele geçiriyor." Melkumian şöyle diyor. "Okul bahçesindeki zorbadan hiçbir farkları yok. Öğle yemeğinizi vermeniz için ani bir baskıyla karşılaşıyorsunuz ve kaçabileceğiniz hiçbir çıkış yolunuz yokmuş gibi hissediyorsunuz."
İster sevdiğiniz biri için endişelendiğinizden, ister duygusal yakınlık aradığınızdan olsun, daha duygusal bir durumdayken savunmasız hale gelmek kolaydır. McCoy, "Kendinizi daha az yalnız, suçlu ya da korkmuş hissetmeniz için gerçekten psikolojik savaş yapıyorlar" diyor. "Bu temel insani duygular, kasıtlı olarak tepki vermek yerine fizyolojik olarak tepki vermemize neden oluyor."

Amerikalıların bu tür dolandırıcılıklara maruz kalma oranı giderek artıyor: FTC (Federal Ticaret Komisyonu) verileri, tüketicilerin 2023 yılında dolandırıcılık nedeniyle 10 milyar dolardan fazla para kaybettiğini ve bunun çoğunun yatırım ve sahtekarlık dolandırıcılıklarına gittiğini gösteriyor.

Kendinizi tehlike sinyalleri veren bir durumun içinde bulursanız, McCoy kendinize sakin olmanız gerektiğini hatırlatmanızı öneriyor. " Bu faturayı bir ya da iki saat sonra ödemem de bir problem yok" diyor. Sizi arayan kişiden bir telefon numarası isteyin, internette araştırma yapmak ve çevrenizdekilere danışmak için kendinize zaman ayırın. Ve eğer kendinizi bir dolandırıcılığın kurbanı olarak bulursanız, paranız gittikten sonra suçluluk ya da utanç hissetmemeye çalışın. McCoy, "Kendinize karşı merhametli olun" diyor. "Dolandırıcıların işi insanları kendi taktiklerine inandırmaktır."

https://time.com/6802061/scammers-financial-fraud-emotions/

Çevirmen
Hilal ŞAHBAZ